Zohran Mamdani bewijst hoe politiek wél kan werken
© Zohran for NYC - Media Kit
Zohran Mamdani (34) werd op 5 november verkozen als de gloednieuwe burgermeester van New York. Hij won met iets wat we zelden waarnemen: politiek als tastbaar project. Niet als branding of een toekomstvisie in abstracte termen, maar als iets dat voelbaar wordt. Bijvoorbeeld door actie te ondernemen tegen torenhoge huurprijzen, het inzetten op betaalbare kinderopvang en burgers aanmoedigen om vaker de bus te nemen. Wat kunnen we van zijn aanpak leren?
New York is ver weg. Ik ben er nooit geweest. Mijn beeld van de city that never sleeps komt uit films en foto’s: glazen torens, sirenes, haast. Gele taxi’s, Jay-Z, Friends, bagels, te dure lofts in Brooklyn en een soort gepolijste stadsromantiek die zich makkelijk laat verkopen. Maar met de overwinning van Zohran Mamdani voelt die stad ineens minder als decor en meer als een plek waar iets wezenlijks kantelde. Niet omdat Manhattan plots op Rotterdam of Antwerpen lijkt, maar omdat zijn overwinning raakt aan een vraag die hier evenzeer speelt: hoe bouw je een waardig leven op zonder voortdurend te breken onder kosten, stress en tijdgebrek?
“Hij won door ideeën, maar ook door hoe hij ze tot bij de mensen bracht. Zijn deep-canvassing, van deur tot deur gaan, werkte omdat het niet draaide om bereik, maar om gesprek, om nabijheid en dialoog.”
Mamdani’s campagne draaide net rond het idee van betaalbaar leven en macht dat je niet omzeilt maar benoemt. Wat hem zo apart maakt, is de manier waarop hij dat idee vertaalde naar de praktijk: met een ijzersterke deur-aan-deurcampagne die laat zien dat onvrede niet hoeft te verzanden in cynisme, maar kan uitmonden in organisatie, gesprek en hernieuwd vertrouwen in wat politiek zou kunnen zijn.
Socialisme dat werkt
Mamdani deed nu wat volgens veel commentatoren onmogelijk leek: winnen met een uitgesproken socialistisch programma in de machtigste stad van de Verenigde Staten. Terwijl zowel partijbonzen als tech-investeerders als Musk en Zuckerberg ervoor zorgde dat Wall Street na de electie van Trump nog verder richting extreemrechts opschoven, koos hij voor solidariteit en herverdeling. Zijn voorstellen waren radicaal in hun eenvoud: betaalbare kinderopvang, gratis openbaar vervoer, een huurstop. Geen slogans voor op posters, maar doorrekeningen met een prijskaartje. En dus hogere belastingen voor wie het stevig breed heeft.
Hij won door ideeën, maar ook door hoe hij ze tot bij de mensen bracht. Zijn deep-canvassing, van deur tot deur gaan, werkte omdat het niet draaide om bereik, maar om gesprek, nabijheid en dialoog. Om bekommernis. Je wint geen verkiezing door alleen op sociale media wat advertentiebudgetten te laten rondzingen en te hopen dat wat blijft hangen.
Je wint door te lopen, te luisteren, aan te bellen. Aan de deur. Op de stoep. In de buurtwinkel. In de lift. Zijn campagne, in paars en oranje, was ook visueel ijzersterk. Het sloot aan op de straat en beeldtaal van New York: een mix van rauw en hoopvol, herkenbaar voor wie daar leeft en loopt in kleuren en vormen die rechtstreeks uit de stad zelf leken te komen.
Bij Mamdani vind je bovendien geen Clintoniaans midden waar iedereen ‘reasonable’ moet blijven en er uiteindelijk geen lap verandert. Geen beleid dat klinkt als: “We begrijpen uw zorgen, maar, tja, het marktmechanisme heeft nu eenmaal tijd nodig.” In plaats van de oude formule van belastingkredieten, pilotprojecten en een paar miljard voor big banks, kiest Mamdani voor politiek morele helderheid.
Zijn toon deed denken aan Bernie Sanders, die zijn steun voor hem uitsprak via zogenaamde endorsement. Mamdani koppelde die Sanders-toon aan iets wat in de Verenigde Staten bijna verdwenen leek: organisatiekracht die niet begint in een greenroom, maar op de stoep. Sanders zette een generatie in beweging; Mamdani laat nu zien hoe je dit concreet omzet in tegenmacht.
Hij won ook simpelweg door zichzelf te zijn. In zijn overwinningsspeech zette hij het meteen neer: “New York blijft een stad van migranten. Gebouwd door migranten, draaiend op migranten, en vanaf vanavond geleid door een migrant”. Dat laat zien dat je aan linkse kant niet bang hoeft te zijn voor migratie. Je kunt er helder voor staan, zonder defensieve kramp, en zonder de rechterzijde vrij spel te geven om er electoraal munt uit te slaan.
“Mamdani’s campagne nam bovendien boosheid serieus zonder verbitterd te worden. Geen schelden naar beneden, maar vragen naar boven: wie profiteert, wie beslist, en waarom is er altijd geld voor vastgoedprojecten maar niet voor kinderopvang? ”
Politiek aan de deurbel
Mamdani liet zien dat mensen daar klaar voor zijn. Zijn geloofwaardigheid kwam niet uit denktanks en gala’s, maar van de straat. Hij koos niet voor het bekende pad van overdag stoere taal over werkenden en jobs, om ’s avonds champagne te drinken met rijke donoren. Ook op het Israël-Palestina-dossier week hij niet uit en veroordeelde hij Israël. He stood his ground.
Zijn campagne was even opvallend als zijn boodschap. Geen consultantscircus, maar een vrijwilligersbeweging: negentigduizend mensen die aanbellen, luisteren en terugkomen. Drie miljoen deuren, ook in buurten waar politici doorgaans niet gezien worden. Bij jongvolwassenen in Brooklyn, chauffeurs in Queens, gezinnen in Brownsville en East New York. Zelfs de wat grijzere, welgestelde liberalen, teleurgesteld door jaren bestuur zonder lef, vonden de weg naar Mamdani.
Mamdani’s campagne nam bovendien boosheid serieus zonder verbitterd te worden. Geen schelden naar beneden, maar vragen naar boven: wie profiteert, wie beslist, en waarom is er altijd geld voor vastgoedprojecten maar niet voor kinderopvang? Geen eindeloze analyses over polarisatie, maar gesprekken over huur, zorg, werk en vervoer – over wat mensen elke dag voelen en meemaken in hun buurt.
Tegen de macht, niet tegen elkaar
Hij won terwijl miljoenen tegen hem werkten, zwaargewichten onder de gordel sloegen, techmiljardairs om “orde” riepen en een president verzinsels rond zijn naam verspreidde. Meer dan twintig miljardairs trokken hun chequeboek open. Bloomberg, Ackman, Lauder, Gebbia, Diller, Walton en anderen pompten geld in PAC’s die zijn agenda weg wilden schieten. Zij zien hem als een bedreiging. Mamdani gaf grif toe dat ze ‘gelijk hadden’. Of zoals hij het zelf zei: “We are an existential threat to billionaires who think their money can buy our democracy”.
Nu begint het werk. Want een overwinning is geen beleid. De vastgoedlobby heeft stevige tanden. Media staan klaar om hem te fileren. Trump zal storen waar hij kan. En een beweging die tot nu toe dreef op energie moet nu wortel schieten: in buurten, in vakbonden, in gemeenschappen die blijven duwen als het lastig wordt. Enthousiasme helpt, maar zonder structuur waait het weg.
“Zoals Mamdani zelf zei in zijn overwinningsspeech: “Politiek is iets dat we doen.” Geen slogan voor op een poster, maar een werkbeschrijving. Langs deuren gaan. Opbouwen, luisteren, volhouden – juist wanneer het tegenzit. Dat is politiek die werkt.”
Wat wij kunnen leren van Mamdani
En dan komen we bij de vraag naar onszelf. Mamdani houdt ons een spiegel voor, niet alleen over New York, maar over wat politiek werkelijk kan betekenen. In een met geld en macht doordrenkte stad won iemand met een simpel en tastbaar uitgangspunt: het leven moet betaalbaar zijn. Dat is geen abstract moreel gebod; het is een politiek programma dat gaat over rekeningen, reistijden, kinderopvang en belastingkeuzes.
Voor ons ligt daar dezelfde les. In onze contreien zie je politici die zeggen dat ze de middenklasse steunen, maar die boodschap verpakken in voorzichtigheid en boekhoudkundige formules. Clintons aan de Noordzee? Liever niet. Ondertussen blijven huren torenhoog, lopen de zorgkosten op en is er een chronisch tekort aan tijd en betaalbare woningen. De recente verkiezingen in Nederland laten dat pijnlijk zien; D66 werd de grootste partij (midden, progressief-liberaal) en de PVV de tweede grootste (rechts-populistisch, nationalistisch). Wat kunnen we hier van leren? Spreek helder en authentiek over huisvesting, vervoer en lonen – over de kwesties die mensen écht raken.
New Yorkers kozen voor Mamdani en namen daarmee een stukje democratie terug dat té lang was uitbesteed aan lobby’s en donoren. Ze bewezen dat overtuiging het nog altijd kan opnemen tegen macht – dat geweten sterker kan zijn dan geld. Partijen die Wall Street tevreden willen houden en tegelijk zeggen dat ze gewone mensen vertegenwoordigen, kunnen dat verhaal straks niet meer verkopen. En als de Democratische top daar niets mee doet, dan staat er een generatie klaar die het wél zal doen.
Zoals Mamdani zelf zei in zijn overwinningsspeech: “Politiek is iets dat we doen.” Geen slogan voor op een poster, maar een werkbeschrijving. Opbouwen, luisteren, volhouden – juist wanneer het tegenzit. Dat is politiek die werkt.
Jurgen Masure (1987) studeerde geschiedenis, journalistiek en wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Hij werkte als communicatieadviseur, vakbondssecretaris en woordvoerder. Daarnaast schrijft, blogt en reflecteert hij over een rechtvaardigere samenleving. In 2023 publiceerde hij bij Pelckmans Uitgevers het boek Mens voorbij markt: een nieuwe economie in tijden van klimaatverandering.